Học tiếng Anh qua mạng xã hội và meme 

Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách biến việc lướt mạng mỗi ngày thành cơ hội trau dồi Anh ngữ. Bạn sẽ hiểu vì sao học qua mạng xã hội có thể thực tế và sinh động, tại sao những meme trên mạng lại giúp bạn nhớ từ vựng/cụm từ tốt hơn, cùng với các ví dụ cụ thể và mẹo sử dụng sao cho hiệu quả. Hãy chuẩn bị điện thoại của bạn – chúng ta sắp biến nó thành một “giáo trình tiếng Anh” thú vị!

Tận dụng mạng xã hội để học tiếng Anh

Mạng xã hội ngập tràn nội dung tiếng Anh ở khắp mọi nơi. Từ bài đăng trên Instagram, video TikTok, đến bình luận trên Reddit, bạn có vô số nguồn input tiếng Anh tự nhiên mà lại hoàn toàn miễn phí. Dưới đây là một số lợi ích và cách tận dụng từng nền tảng:

• Instagram: Nếu bạn là người thích nội dung trực quan, Instagram là nơi lý tưởng. Có rất nhiều tài khoản Instagram được tạo ra dành riêng cho người học tiếng Anh, chia sẻ cụm từ, idiom hàng ngày, mẹo dùng từ kèm hình ảnh minh họa bắt mắt. Bạn có thể tìm kiếm các hashtag như #learnenglish, #englishidioms để khám phá các trang này. Ngoài ra, Instagram Reels (video ngắn) cũng đầy ắp video dạy phát âm, giải thích từ lóng, hoặc trích đoạn phim có phụ đề song ngữ. Mỗi ngày, dành vài phút lướt Instagram và lưu lại những bài hay – bạn vừa giải trí vừa bỏ túi thêm được vài từ mới hay cấu trúc hữu ích.

• TikTok: Mạng TikTok nổi tiếng với các video ngắn và tính giải trí cao. Nhiều giáo viên và người nói tiếng Anh bản ngữ sử dụng TikTok để chia sẻ mẹo học, giải thích sự khác nhau giữa các từ dễ nhầm lẫn, hoặc hướng dẫn cách nói một câu thông dụng bằng tiếng Anh. Do video TikTok rất ngắn (thường 1-3 phút), nội dung thường cô đọng, dễ hiểu và hài hước – lý tưởng để bạn học “một chút mỗi ngày” mà không thấy quá nặng. Bạn có thể follow một vài TikToker dạy tiếng Anh nổi tiếng, hoặc đơn giản là xem các video meme, trend bằng tiếng Anh để luyện khả năng nghe hiểu. Chẳng hạn, khi một xu hướng âm thanh (audio trend) nào đó đang hot, bạn xem nhiều video sử dụng âm thanh đó sẽ bắt chước và hiểu được câu nói trong trend ấy (ví dụ câu “Nobody’s gonna know…” từng là trend, xem nhiều sẽ nhớ cách phát âm và ngữ điệu câu này).

• YouTube: Đây có thể xem là “kho tàng” học tiếng Anh đồ sộ nhất. Trên YouTube, bạn tìm thấy vô số kênh chuyên về học tiếng Anh: từ phát âm giọng Anh-Mỹ, bài học ngữ pháp, đến vlog của người bản xứ. Lợi ích của YouTube là nội dung dài và chi tiết hơn TikTok, và bạn có thể bật phụ đề để theo dõi. Một số kênh phổ biến cho người Việt học tiếng Anh như BBC Learning English, VOA Learning English, hoặc các kênh của giáo viên nước ngoài (Jennifer ESL, English with Lucy…). Ngoài ra, bạn còn có thể học tiếng Anh gián tiếp bằng cách xem các video chủ đề bạn thích (ẩm thực, du lịch, công nghệ…) bằng tiếng Anh – vừa giải trí vừa luyện nghe. Bí quyết là hãy đổi ngôn ngữ các ứng dụng sang tiếng Anh và đăng ký theo dõi kênh YouTube nước ngoài, để mỗi khi mở app bạn sẽ nhìn thấy đề xuất video tiếng Anh nhiều hơn tiếng Việt.

• Reddit: Đây là một mạng xã hội dạng diễn đàn thảo luận rất phổ biến ở phương Tây. Với người học tiếng Anh, Reddit có hai giá trị lớn: (1) Bạn có thể tham gia các cộng đồng học ngôn ngữ như subreddit r/LearnEnglish, r/EnglishHelp… nơi mọi người hỏi đáp về cách dùng từ, sửa câu, chia sẻ tài liệu học. Bạn có thể mạnh dạn đặt câu hỏi hoặc thử sức trả lời bằng vốn tiếng Anh của mình. (2) Bạn có thể theo dõi các subreddit về chủ đề bạn quan tâm (ví dụ r/movies cho phim ảnh, r/worldnews cho tin tức quốc tế, r/Jokes cho truyện cười, v.v.). Đọc các bài viết và bình luận ở đó sẽ cho bạn trải nghiệm tiếng Anh “thật” từ người bản xứ, bao gồm cả tiếng lóng, cách nói chuyện thường ngày. Ban đầu có thể hơi khó hiểu do nhiều từ lạ, nhưng chính sự tò mò sẽ thúc đẩy bạn tra cứu và học được nhiều điều thú vị.

Ngoài bốn nền tảng trên, bất kỳ mạng xã hội nào có người nói tiếng Anh tham gia đều có thể trở thành công cụ học cho bạn. Facebook chẳng hạn, nếu bạn tham gia các nhóm (group) người học hoặc người nước ngoài sống tại Việt Nam, bạn có thể luyện đọc các bài thảo luận và tập phản hồi bằng tiếng Anh. Twitter (nay là X) thì nhiều người dùng hashtags để chia sẻ mẹo ngôn ngữ (#GrammarTips, #SlangOfTheDay...). Mỗi nền tảng có một lợi thế riêng, hãy chọn cái nào bạn cảm thấy hấp dẫn và phù hợp nhất với thói quen của mình.

Lợi ích của việc học qua mạng xã hội

• Học tự nhiên, không áp lực: Lướt mạng xã hội bằng tiếng Anh giúp bạn tiếp thu ngôn ngữ một cách tự nhiên trong lúc thư giãn. Vì không khí trên mạng xã hội thường mang tính giải trí, bạn sẽ không cảm thấy mình “đang phải học” theo kiểu truyền thống, nhờ đó tránh được áp lực và chán nản. Khi học không gượng ép, bạn lại dễ dàng tiếp thu hơn.

• Nguồn nội dung vô tận: Internet có lượng nội dung khổng lồ và liên tục cập nhật. Bạn sẽ không bao giờ thiếu thứ để đọc hoặc xem bằng tiếng Anh. Từ đó, kỹ năng đọc hiểu, nghe hiểu sẽ tăng lên nhanh chóng nhờ sự phong phú của ngữ liệu thật. Bạn có thể tiếp cận đủ loại tiếng Anh: Anh-Mỹ, Anh-Anh, tiếng lóng giới trẻ, tiếng Anh thương mại… thông qua những gì mọi người chia sẻ trên mạng.

• Học được ngôn ngữ đời thường và văn hóa: Sách giáo khoa đôi khi không dạy bạn tiếng lóng mới nhất hay cách nói chuyện đang thịnh hành trên mạng. Chính mạng xã hội sẽ lấp chỗ trống đó. Bạn sẽ biết những câu nói đang là trend, những meme người bản xứ hay dùng, hiểu thêm về văn hóa đại chúng (pop culture). Điều này làm việc học trở nên thú vị hơn nhiều, và sau này giao tiếp cũng tự nhiên, “bắt trend” hơn.

• Tương tác và phản hồi: Mạng xã hội cho phép bạn tương tác hai chiều – bạn có thể bình luận, nhắn tin, đăng bài. Khi mạnh dạn tương tác bằng tiếng Anh, bạn sẽ luyện kỹ năng viết và diễn đạt suy nghĩ. Thỉnh thoảng, người khác có thể sửa lỗi hoặc phản hồi lại, giúp bạn học hỏi thêm. Ví dụ: nếu bạn bình luận trên một bài post và dùng sai từ, rất có thể sẽ có người (một cách thân thiện) chỉ cho bạn từ đúng. Sự sửa sai tức thì này rất quý giá cho người học.

• Tạo động lực học hàng ngày: Mạng xã hội thường có các thử thách học tập (challenge) cộng đồng như “30 ngày nói tiếng Anh”, “mỗi ngày một từ vựng mới”... Khi tham gia những hoạt động này, bạn có thêm động lực và cảm giác có cộng đồng cùng học, giúp duy trì thói quen tốt. Ngoài ra, việc nhìn thấy người khác khoe tiến bộ, chia sẻ kinh nghiệm trên mạng cũng truyền cảm hứng để bạn cố gắng hơn.

Học tiếng Anh qua meme – vui và nhớ lâu

“Meme” – những hình ảnh hài hước kèm câu chữ ngắn gọn – không chỉ để giải trí mà còn có thể là công cụ học tiếng Anh đầy bất ngờ. Bạn có để ý rằng có những câu nói hay cụm từ tiếng Anh trở nên phổ biến toàn cầu nhờ meme không? Ví dụ: cụm “Keep calm and ...” (Giữ bình tĩnh và ...) bắt nguồn từ một poster cổ động, đã trở thành meme lan truyền khắp nơi, và giờ nhiều người học được cấu trúc “Keep calm and ...” để chế biến câu hài hước của riêng họ.

Dưới đây là lý do meme có thể giúp bạn học từ vựng và cụm từ hiệu quả:

• Gây ấn tượng mạnh giúp nhớ lâu: Meme thường rất hài hước hoặc thú vị, nên nó tạo ra một ấn tượng cảm xúc (cười, bất ngờ) khi bạn xem. Chính cảm xúc đó giúp bộ não ghi nhớ thông tin tốt hơn. Khi một từ hay câu gắn liền với một hình ảnh meme vui nhộn, bạn sẽ nhớ cả từ lẫn hình ảnh đó lâu hơn việc học từ đơn thuần.

• Ngắn gọn, dễ hiểu: Ngôn ngữ trên meme thường ngắn, súc tích, đôi khi chỉ là một câu thoại. Điều này phù hợp cho người học vì lượng ngôn ngữ ít, dễ nắm bắt nghĩa. Bạn không bị “ngợp” như đọc một đoạn văn dài. Một câu meme nếu chưa hiểu, bạn có thể nhanh chóng tra nghĩa và học ngay tại chỗ.

• Phản ánh ngôn ngữ đời thực và tiếng lóng: Meme hay dùng tiếng Anh đời thường, không trang trọng, rất sát với cách nói hàng ngày của giới trẻ. Nhờ meme, bạn sẽ học được nhiều tiếng lóng, thành ngữ hiện đại mà sách vở ít đề cập. Ví dụ, meme chú chó Doge với những câu kiểu “so wow, much amazing” cố ý sai ngữ pháp nhưng lại giúp người học nhận ra cách dùng từ “wow” hay “amazing” trong ngữ cảnh cảm thán. Hoặc qua meme bạn biết những từ lóng như “LOL” (cười to – laugh out loud), “BRB” (viết tắt của be right back) v.v.

• Tăng cường khả năng hiểu văn hóa và ngữ cảnh: Mỗi meme thường gắn liền với một bối cảnh văn hóa hoặc câu chuyện phía sau. Khi bạn tìm hiểu để hiểu một meme, vô hình trung bạn đang học thêm về văn hóa, sự kiện hoặc thậm chí lịch sử internet. Quá trình này giúp kỹ năng đọc hiểu và tra cứu tiếng Anh của bạn tiến bộ. Ví dụ: meme “Distracted Boyfriend” (anh bạn trai xao nhãng) rất nổi tiếng – nếu bạn tìm hiểu, bạn sẽ đọc được các bài báo tiếng Anh phân tích tại sao meme này thịnh hành, từ đó học thêm nhiều từ vựng miêu tả biểu cảm, tình huống.

Học qua meme tất nhiên không thay thế hoàn toàn cách học truyền thống, nhưng nó là một món gia vị làm cho hành trình học tiếng Anh của bạn thêm phần vui vẻ. Quan trọng là bạn biết chọn lọc meme phù hợp.

Ví dụ cụ thể:

• Bạn thấy trên mạng tràn ngập meme với câu "Winter is coming." Nếu chưa biết, bạn có thể tra và phát hiện đây là câu thoại nổi tiếng từ phim "Game of Thrones", nghĩa đen là "Mùa đông đang đến" nhưng được dùng ẩn dụ để cảnh báo khó khăn sắp tới. Nhờ meme này, bạn học thêm cụm "X is coming" để nói về điều gì sắp xảy ra.

• Một meme khác rất phổ biến là hình ảnh nhân vật với 2 nút bấm khó chọn, chú thích là "X hoặc Y?". Qua đó bạn học được cách diễn đạt tình huống tiến thoái lưỡng nan trong tiếng Anh, và từ "dilemma" (tiến thoái lưỡng nan) có thể xuất hiện trong các bình luận giải thích meme.

• Meme dạng ảnh “Drake Hotline Bling” (Drake chỉ tay “không thích” và “thích”) thường được dùng để so sánh hai lựa chọn. Nhìn meme này, bạn có thể tập đặt câu: ô bên “không thích” là câu tiếng Anh bạn muốn phê phán, ô bên “thích” là câu bạn ủng hộ. Quá trình nghĩ câu cho meme cũng chính là luyện viết sáng tạo.

Qua những ví dụ trên, bạn thấy rằng việc hiểu và tạo meme đòi hỏi bạn phải tư duy bằng tiếng Anh – một cách học rất chủ động và thú vị.

Lưu ý khi học qua meme:

• Chọn lọc nội dung phù hợp: Internet có vô vàn meme, nhưng không phải cái nào cũng hợp văn hóa hoặc dùng được trong giao tiếp lịch sự. Nhiều meme có từ ngữ thô tục hoặc nhạy cảm. Bạn nên chọn những meme phổ biến, nội dung tương đối “lành mạnh” để học, tránh học theo những câu quá tục hoặc mang tính xúc phạm.

• Hiểu đúng ngữ cảnh: Một số meme cố ý dùng sai ngữ pháp hoặc chính tả (ví dụ viết “teh” thay vì “the”) để tạo hiệu ứng hài. Khi học qua meme, bạn cần ý thức được đâu là lỗi cố tình để đùa, tránh bắt chước những lỗi đó vào viết hay nói nghiêm túc. Nếu thấy câu chữ trên meme lạ, hãy kiểm tra lại với nguồn đáng tin như từ điển hoặc hỏi người có kinh nghiệm.

• Kết hợp tra cứu: Đôi khi bạn xem một meme mà không hiểu tại sao nó buồn cười – đừng nản, đây là cơ hội học. Hãy thử tìm kiếm về meme đó (có thể tìm trên Google hoặc trang knowyourmeme.com – nơi giải thích nguồn gốc meme). Quá trình đọc giải thích sẽ giúp bạn vỡ ra nhiều điều: à, thì ra câu đó là chơi chữ (pun) hoặc liên quan văn hóa nào đó. Và như đã nói, kiến thức đó sẽ in sâu trong bạn.

• Tự tạo meme của riêng mình: Một cách nâng cao để học là thử tự tạo meme bằng tiếng Anh. Có rất nhiều trang web cho phép bạn ghép chữ vào ảnh meme có sẵn. Bạn hãy thử nghĩ một ý tưởng hài hước rồi viết chú thích bằng tiếng Anh. Việc này đòi hỏi bạn phải tìm từ ngữ diễn đạt ý tưởng cho súc tích và đúng nghĩa, từ đó bạn sẽ nhớ những từ/cấu trúc đó rất lâu. Đồng thời, bạn có sản phẩm meme để chia sẻ với bạn bè, biến việc học thành niềm vui.

Mẹo sử dụng mạng xã hội và meme một cách hiệu quả trong học tập

Để tận dụng tối đa mạng xã hội và meme cho việc học, bạn có thể áp dụng những mẹo sau:

• Biến môi trường mạng thành “tắm” tiếng Anh: Hãy cài đặt ngôn ngữ giao diện của các ứng dụng mạng xã hội sang tiếng Anh. Theo dõi (follow) nhiều trang, kênh tiếng Anh hơn tiếng Việt. Ví dụ: đặt Facebook/Instagram của bạn ưu tiên hiển thị nội dung từ các trang quốc tế, tham gia nhóm học tiếng Anh. Làm như vậy, mỗi khi mở điện thoại là bạn đã tự động được tiếp xúc với tiếng Anh mà không cần ép buộc.

• Có mục tiêu cụ thể: Trước khi lướt mạng, hãy tự đề ra một mục tiêu nho nhỏ, chẳng hạn: "Hôm nay mình sẽ học 2 từ mới từ Instagram" hoặc "Xem 3 video TikTok dạy phát âm âm /th/". Mục tiêu này giúp bạn không bị cuốn vào dòng thông tin vô tận mà quên mất việc học. Sau khi đạt mục tiêu, bạn có thể thưởng cho mình thời gian lướt tùy ý.

• Chủ động tương tác: Đừng chỉ xem một cách thụ động. Hãy tham gia bằng cách comment bằng tiếng Anh, đăng câu hỏi hoặc thậm chí làm video ngắn tự nói tiếng Anh. Sự tương tác sẽ giúp bạn nhớ lâu hơn (vì bạn phải vận dụng kiến thức để viết/nói), đồng thời có thể nhận được phản hồi sửa sai từ cộng đồng. Ban đầu có thể hơi ngại, nhưng cộng đồng học tiếng Anh trên mạng thường rất hỗ trợ nhau, nên bạn cứ mạnh dạn.

• Ghi chép lại những gì đã học: Dù học một cách tự nhiên, bạn cũng nên có một quyển sổ hoặc note trên điện thoại để ghi lại từ hay, cấu trúc thú vị nhặt được trên mạng. Ví dụ: bạn thấy cụm "spill the tea" (tiết lộ chuyện nóng) trong một meme, hãy ghi lại và kèm nghĩa. Thi thoảng xem lại những ghi chú này để ôn tập, như vậy kiến thức sẽ không trôi đi mất sau khi bạn lướt qua.

• Cân bằng giữa học và giải trí: Mạng xã hội rất dễ gây xao nhãng. Bạn có thể bắt đầu bằng ý định học nhưng 15 phút sau lại xem video mèo cười lăn lộn. Vì thế, hãy luôn tự nhắc mình mục đích chính. Có thể dùng bộ hẹn giờ: ví dụ 20 phút đầu xem nội dung học tiếng Anh, 10 phút sau thưởng cho mình xem nội dung giải trí bằng tiếng Việt chẳng hạn. Hoặc tốt hơn, hãy cố gắng tìm niềm vui ngay trong nội dung tiếng Anh để không cần tách bạch học/giải trí nữa.

• Kiểm chứng thông tin học được: Như đã đề cập, không phải tất cả những gì trên mạng đều đúng chuẩn. Nếu bạn học được một từ mới hoặc cách nói mới, nên kiểm tra lại bằng từ điển hoặc nguồn đáng tin để chắc chắn hiểu đúng. Đặc biệt với các mẫu câu trên meme, hãy xem người bản ngữ dùng nó ở hoàn cảnh nào, có trang trọng không, để tránh dùng sai chỗ.

Kết luận

Học tiếng Anh qua mạng xã hội và meme là một phương pháp học bổ trợ tuyệt vời, biến những phút giây online hàng ngày thành cơ hội học hỏi. Điểm mấu chốt của phương pháp này là tính thường xuyên và niềm hứng thú: bạn tiếp xúc với tiếng Anh mỗi ngày một ít, nhưng bền bỉ, và luôn trong tâm thế thoải mái. Điều này cực kỳ có lợi cho người tự học hoặc người bận rộn vì nó không đòi hỏi thêm quỹ thời gian riêng cho việc học – bạn học ngay khi đang lướt mạng giải trí.

Hãy thử ngay hôm nay: theo dõi một kênh Instagram dạy tiếng Anh hài hước, tham gia một nhóm Reddit về chủ đề bạn thích, hoặc đơn giản tìm vài meme tiếng Anh vui vẻ để đọc. Bạn sẽ thấy dần dần, vốn từ vựng của mình phong phú hơn, khả năng hiểu tiếng Anh “thật” ngoài đời tăng lên, và quan trọng nhất là bạn thấy yêu thích việc học ngôn ngữ hơn nhiều. Chúc bạn học tiếng Anh vui vẻ mỗi ngày theo cách của riêng mình!

Tài liệu tham khảo

1. Stephanie Brown (2023). Can Humor Help Language Learners? ALTA Language Services – Beyond Words Blog.

2. Readle (2023). How to Learn English: Meme Vocabulary to Spark Your Fluency. Readle-App.com Blog.

3. Meina (2022). Language Learning Through Social Media: 5 Things You Should Know. TogetherWeLearnMore.com.

• Phương pháp "Shadowing" Luyện nói tiếng Anh tự nhiên

• Ghi chép lỗi sai để cải thiện kỹ năng tiếng Anh

• Tự tạo môi trường tiếng Anh tại nhà

• Tìm bạn học cùng để luyện nói tiếng Anh

• Tập tư duy bằng tiếng Anh thay vì dịch